سنباده‌ها (Sandpaper) از ذرات ساینده، چسب، پارچه یا کاغذ ساخته می‌شوند که انواع آن کاربردهای گسترده‌ای دارند. عمومی‌ترین کاربرد سنباده پلیسه‌گیری و پرداخت قطعات فلزی و غیر فلزی است. سنباده‌ها بر حسب جنس ذرات ساینده به انواع مختلف تقسیم می‌شوند که هر یک با توجه به ویژگی‌هایی که دارند در شرایط مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند:
۱- سنباده‌های اکسید آلومینیوم ( قرمز – قهوه‌ای)
یکی دیگر از ذرات مصنوعی اکسید آلومینیم است که مناسب سنباده و پولیش انواع فلزات مثل برنز و آلیاژ استیل در کنار تمامی انواع چوب سخت است.
۲- سنباده‌های زیر کونیوم (سبز – آبی)
این ذرات مصنوعی و بادوام برای از بین بردن لبه‌ی فلزات و سنباده اولیه چوب سخت به کار می‌رود. هنگام سنباده کشیدن روی فلزات ذرات سنباده آلومینا زیرکونیم تیزتر می‌شود و نیازی نیست کاغذ سنباده دائم تعویض گردد.
۳- سنباده‌های سیلیکون کارباید (طوسی – مشکی)
بادوام ترین ذرات ساینده مصنوعی، سیلیکون کارباید است که قابل استفاده با طیف وسیعی از مواد و سطوح مانند پلاستیک، فلز، چوب سخت و نرم است.سنباده‌های سرامیک ( قرمز )
۴- سنباده‌های سرامیک ( قرمز )
۵- سنگ چخماق
سنگ چخماق از ذرات طبیعی و بسیار بادوام است که برای سنباده کردن مواد سطحی مانند جلا و رنگ مناسب است.
۶- سنگ سنباده (Emery)
سنگ سنباده نیز از ذرات طبیعی است و برای از بین بردن فرسودگی فلز یا پولیش آن به‌کار می‌رود.
جنس پشت‌بند
سنباده‌ها را به لحاظ جنس پشت‌بند آن‌ها در دو دسته قرار می‌دهند: سنباده‌های با پشت‌بند کاغذی و سنباده‌های با پشت‌بند پارچه‌ای. سنباده‌هایی که پشت‌بند کاغذی دارند بسیار سست‌تر و شکننده‌تر هستند و پس از مدتی کار با آن‌ها، دچار ترک‌هایی شده و پاره می‌شوند.
سنباده‌های با پشت‌بند پارچه‌ای (Emery Paper) به مراتب دوام بیشتری دارند و به راحتی پاره نمی‌شوند. از این نوع سنباده‌ها به صورت دستی یا برای سنباده زن‌های برقی استفاده می‌گردد. مشخصا قیمت سنباده‌های با پشت‌بند پارچه‌ای، به دلیل دوام بیشتر و همچنین انعطاف‌پذیری بالاتر، بسیار بیشتر از سنباده‌های کاغذی است. هر چه توزیع دانه‌های ساینده‌ی سنباده یک‌دست‌تر باشد سنباده مرغوب‌تر خواهد بود. همچنین جنس چسب و رزین استفاده شده در سنباده‌ها نیز در کیفیت کار بی‌تأثیر نیست. سنگ‌های ساینده‌ی سنباده می‌بایست در حین کار و به مرور زمان از ثبات خوبی برخوردار بوده و به راحتی از پشت‌بند خود جدا نگردند.
سنباده چه کار می‌کند؟
هر دانه از مواد موجود در سنباده، مانند یک تیکه‌ی برش دهنده عمل می‌کند و سطح مورد نظر را برش می‌دهد. هزاران دانه در کنار هم در نهایت موجب برداشتن لایه‌ای از سطح می‌شوند. سنباده‌های زبر برای مواردی که نیاز است سطح به طور قابل ملاحظه‌ای برداشته شود، استفاده می‌شوند؛ مانند لایه برداری کامل از سطح، خشن گیری‌های عمیق و… . در مجموع بعد از سنباده‌های زبر در صورت نیاز به داشتن سطحی صیقلی، باید سنباده‌های نرم به ترتیب مورد نیاز استفاده شوند.
شکل‌های مختلف سنباده:
کاغذ سنباده در اشکال و اندازه‌های مختلف وجود دارد:
- ورق (sheet) – معمولاً ۹ در ۱۱ اینچ (حدودا ۵/۲۲ در ۵/۲۷ سانتی‌متر). اما ممکن است سایزهای دیگری هم وجود داشته باشد.
- تسمه یا نوار (belt) – معمولاً با پشتی پارچه‌ای، در اندازه‌های مختلف بدین صورت عرضه می‌شود. سنباده‌های نواری قابل استفاده در انواع دستگاه‌های نواری است که در حالت‌های مختلف افقی، تخت و زاویه‌دار کار سایش را انجام می‌دهند.
- دیسک (disk) – سمباده‌های دیسکی (دایره‌ای) که برای استفاده در سنباده‌زن‌های برقی گرد عرضه می‌شوند.
- رول (roll) – سنباده‌های رولی طول بسیاری دارند و در عرض‌های مختلفی در بازار موجود هستند که از بین آن‌ها سنباده‌های رولی با عرض ۱۰ سانتی‌متر و ۱۵ سانتی‌متر [به دلیل کاربرد بیشتر] عمومیت بیشتری نیز دارند. سنباده‌های رولی برای مصارف مختلفی عرضه می‌شوند، از پرداخت چوب پیش از رنگ‌کاری گرفته تا برطرف کردن قشر رنگ و لاک و پلیسه‌گیری، سایش فلزات و همچنین یکدست نمودن محل بتونه‌کاری دیوار و سقف یا چوب. سنباده‌های رولی در دو نوع کاغذی و پارچه‌ای موجود هستند. سنباده‌های رولی پارچه‌ای از دوام بیشتری نیز برخوردارند.
مش سنباده به چه معناست؟
سنباده‌ها بر اساس ریزی و درشتی ذرات ساینده و تعداد آن‌ها در واحد سطح (اینچ مربع) درجه بندی و شماره گذاری می‌شوند. هر قدر تعداد دانه‌ها بیشتر می‌شود، اندازه آن‌ها نیز ریزتر می‌شود و بنابراین نرم‌تر می‌شود. در ایران معمولاً از سیستم اروپایی برای شناسایی درجه استفاده می‌شود.
هر چه این عدد کوچک‌تر باشد، در یک اینچ مربع تعداد دانه‌ها کمتر و درشت‌تر می‌شود. به همین دلیل سنباده زبر تر می‌شود. هر چه این عدد بزرگتر شود تعداد دانه‌ها در یک اینچ بیشتر شده و دانه‌ها ریزتر می‌شوند، به همین دلیل سنباده نرم‌تر می‌شود.
| درجه | فوق‌العاده نرم | خیلی نرم | نرم | متوسط | زبر | خیلی زبر | فوق‌العاده زبر |
| شماره (در سیستم اروپایی) | ۱۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ | ۲۲۰ تا ۳۸۰ | ۱۶۰ تا ۲۰۰ | ۱۲۰ تا ۱۵۰ | ۸۰ تا ۱۲۰ | ۴۰ تا ۸۰ | ۱۲ تا ۳۰ |
مراحل تولید سنباده
در حقیقت، فرآیند تولید سنباده از معدن شروع می‌شود. آنجا کلوخ‌هایی از ذرات ساینده استخراج شده و بعد از انتقال به کارخانجات سنگ خرد کن و شستشو به ذرات یکدست تبدیل می‌گردند و مجددا در دستگاه‌های خرد کن پیشرفته به ذرات (مش) با سایزهای گوناگون تبدیل شده و به کارخانجات تولید سنباده انتقال داده می‌شوند. سپس در این کارخانجات دانه‌های ساینده بر روی کاغذ یا پارچه سوار می‌شوند. معمولا سنباده‌های تولید شده در شرکت‌های سنباده ساز به شکل جامبو رول در طول ۵۰ متر و عرض ۱۳۸ سانتی متر به بازار عرضه می‌شوند. این محصولات توسط شرکت‌های تبدیل کننده یا کانورتور خریداری شده و به اشکال مختلف در می‌آیند. محصولاتی همچون رول سنباده، سنباده نواری، سنباده فلاپی یا فلاپ دیسک، سمباده پشت کرکی و پشت چسبدار، سمباده‌های دیسکی فیبری و ….
معرفی چند نوع سنباده با اسم رایج در بازار:
سنباده پوستاب: مناسب برای سائیدن سطوح خشدار فلزی است. پوستاب را به علت خشک و سفت بودن قبل از استفاده برای جلوگیری از شکستن چند دقیقه ای در آب می‌خوابانند. همین عمل موجب نامگذاری این نوع سنباده به عنوان پوستاب شده است. سنباده پوستاب به دلیل آنکه در آب خوابانیده می‌شود از جنس سیلیسیوم ساخته می‌شود تا دچار زنگ زدگی نشود.
سنباده کاغذ: بیشتر برای سطوح گچی و گاهی چوبی مورد کاربرد است و نسبت به سایر سنباده‌ها، درجه نرمی بیشتری دارد.
سنباده آهن: پایه اصلی سنباده آهنی از جنس پارچه قالب‌بندی شده است. این مدل سنباده معمولا به رنگ‌های آبی و قرمز در بازار موجود است که رنگ آبی آن برای فلزات و رنگ قرمز برای چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سنباده ته پوست: این سنباده با هر بار مصرف نرمی بیشتری پیدا کرده و ممکن است در مراحل پایانی کار به عنوان سنباده نرم‌تر مورد استفاده قرار گیرد.
